|| Βασιλεύς Κωνσταντίνος Α΄||  :: Κεντρική σελίδα :: 
 

Βασιλεύς Κωνσταντίνος Α΄ (1913-1917 & 1920-1922)

 

Βασιλιάς των Ελλήνων κατά τα έτη 1913 - 1917 και 1920 - 1922. Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος Α΄, πρωτότοκος γιός του Βασιλέως Γεωργίου Α΄ και της Βασίλισσας Όλγας, γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου του 1868 και έλαβε το όνομα του πατέρα της μητέρας του, του Μεγάλου Δούκα Κωνσταντίνου της Ρωσίας. Από το 1884 ως το 1887, ο Κωνσταντίνος, στον οποίο ο πατέρας του είχε δώσει τον τίτλο του Δούκα της Σπάρτης, σπούδασε στη Χαϊδελβέργη της Γερμανίας. Την 22η επέτειο των γάμων των γονέων του, στις 27 Οκτωβρίου του 1889, ο Κωνσταντίνος παντρεύτηκε τη Σοφία της Πρωσίας. 

Ο πρωτότοκος γιός τους, ο μέλλων Βασιλεύς Γεώργιος Β΄, γεννήθηκε στην οικογενειακή οικία του Τατοΐου, στις 19 Ιουλίου του 1890 και μεταξύ των νονών του ήταν και η Βασίλισσα Βικτόρια της Μεγάλης Βρετανίας. Ο δευτερότοκος γιος τους, ο μέλλων Βασιλεύς Αλέξανδρος Α΄, γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1893, ενώ ο τρίτος γιός τους, ο μετέπειτα Βασιλεύς Παύλος Α΄, γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1901. Η Πριγκίπισσα Ελένη, η οποία παντρεύτηκε το Βασιλέα Κάρολο Β΄ της Ρουμανίας, γεννήθηκε το Μάιο του 1896.

Ο Κωνσταντίνος ανήλθε στο θρόνο μετά το τραγικό γεγονός της δολοφονίας του Γεωργίου Α΄ την 18η Μαρτίου του 1913 στη Θεσσαλονίκη. Σχεδόν ενάμιση χρόνο αργότερα, η Ευρωπαϊκή ήπειρος βυθίστηκε στη δίνη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Η Ελλάδα Θα βρεθεί ανάμεσα στις δυο μεγάλες εμπόλεμες παρατάξεις: τις κεντρικές δυνάμεις (Γερμανία και Αυστρο-Ουγγαρία) και τη συμμαxία της Entente (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία). Ο πρωθυπουργός της χώρας Ελευθέριος Βενιζέλος θεωρούσε ότι τα ελληνικά συμφέροντα βρίσκονταν με την πλευρά των Αγγλογάλλων. Αντίθετα, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος Α’ πίστευε στην τελική επικράτηση της Γερμανίας. Τα πολιτικά πάθη έφτασαν στα άκρα. Η Ελλάδα χωρίστηκε στα δύο. 

Βασιλεύς Κωνσταντίνος

 

 

 

 

 

Βασιλεύς Αλέξανδρος

Το 1917 ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος δέχτηκε έντονες πιέσεις από τη Γαλλία και τους συμμάχους της στην Αντάντ (Entente), που πολεμούσαν τη Γερμανία. Αν και αρνήθηκε να παραιτηθεί, δέχτηκε ωστόσο να αντικατασταθεί από τον Αλέξανδρο. Στις 4 Νοεμβρίου του 1919, ο Αλέξανδρος παντρεύτηκε την Ασπασία Μάνου, κόρη του Λοχαγού Πέτρου Μάνου - η οποία δεν έλαβε ποτέ τον τίτλο της Βασίλισσας.

Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1920, ο Βασιλεύς Αλέξανδρος έπεσε θύμα ενός παράξενου περιστατικού. Ο σκύλος του  ενεπλάκη σε καυγά με δύο εξημερωμένες μαϊμούδες και, καθώς ο Βασιλιάς προσπάθησε να χωρίσει τα ζώα, τον δάγκωσε μια μαϊμού στο πόδι. Το τραύμα μολύνθηκε, ακολούθησε η σήψη και τέσσερις εβδομάδες αργότερα, αφού είχαν μεσολαβήσει επτά εγχειρήσεις, πέθανε στις 25 Οκτωβρίου του 1920. Ο θρόνος πέρασε στη Βασίλισσα Όλγα, γιαγιά του Αλεξάνδρου, η οποία ανέλαβε την αντιβασιλεία. Η κόρη του Αλέξανδρου και της Πριγκίπισσας Ασπασίας, Αλεξάνδρα, γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου του 1921. 

Η Ελλάδα του 1919 αποτελούσε την κυριότερη δύναμη στα Βαλκάνια. Μέσα στα τελευταία επτά χρόνια κατάφερε να διπλασιάσει την έκτασή της αλλά και τον πληθυσμό της. Αντίθετα, η Οθωμανική Τουρκία Βρισκόταν στα πρόθυρα διάλυσής της.

Η Βουλγαρία ήταν στην πλευρά των χαμένων, ενώ η Σερβία, αν και ήταν στην πλευρά των νικητών είxε σοβαρά προβλήματα από τη στρατιωτική της κατάρρευσn στη διάρκεια του πολέμου. Έτσι η ελληνική οικονομία εμφανίστηκε δυνατή και η δραxμή κυριάρχησε στην ευρύτερη περιοχή σαν το ισχυρότερο νόμισμα, ισχυρότερο ακόμα και από την αγγλική λίρα.

Σταδιακά όμως οι πολεμικές εξελίξεις στο μέτωπο τnς Μικρά Ασίας πήραν άσχnμη τροπή για τα ελληνικά όπλα και η πολιτική σκηνή άλλαξε ραγδαία. Στην Ελλάδα, η εκλογική ήττα του Βενιζέλου το 1920 έφερε τον Κωνσταντίνο πίσω στο θρόνο και το Βενιζέλο αυτοεξόριστο. Τα παλαιά πολιτικά πάθη των Βασιλικών και Βενιζελικών θα ξαναζωντανέψουν. Οι σύμμαχοι αντιμετώπισαν τις νέες πολιτικές εξελίξεις με δυσπιστία, ενώ ένας νέος παράγοντας έκανε την εμφάνισή του, ο Τούρκος στρατnγός Μουσταφά Κεμάλ και η νικηφόρα αντίστασή του στο Ελληνικό εκστρατευτικό σώμα.

Ο Βενιζέλος τελικά θα επικρατήσει και ο Κωνσταντίνος θα εγκαταλείψει τη Χώρα. Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις στην πλευρά των Άγγλο-Γάλλων Θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην τελική συμμαχική νίκη στο μέτωπο της Μακεδονίας, εναντίον της Βουλγαρίας και της Τουρκίας. 

Παρά τις δραματικές αυτές εξελίξεις η κυκλοφορία του Χαρτονομίσματος δεν διαταράxθηκε ιδιαίτερα. Η σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας στη δεκαετία του 1900 είχε αποδώσει καρπούς. ‘Ενας πρόσθετος όμως λόγος αισιοδοξίας ήταν κι οι διαβεβαιώσεις από πλευράς των συμμάxων ότι οι στρατιωτικές ελληνικές και συμμαχικές δαπάνες κατά τη διάρκεια των πολεμικών γεγονότων θα καταβάλλονταν από τους συμμάxους μετά το τέλος των επιχειρήσεων.

Η Ελλάδα στις αρχές του 1922 βρίσκεται να μάχεται μόνη της στη Μικρά Ασία. Το οικονομικό κόστος ήταν μεγάλο και οι οφειλόμενες πιστώσεις του Α' Παγκοσμίου Πολέμου από τους συμμάχους καθυστερούσαν ή και ανακαλούνταν λόγω των πολιτικών εξελίξεων. Διάφορες διεθνείς πολιτικές διαβουλεύσεις για την ειρηνική ελληνική απεμπλοκή δεν θα φέρουν κανένα αποτέλεσμα.

Το 1922 η δραxμή θα κλονιστεί και το κράτος, που αναζητούσε χρήματα για να καλύψει τις τεράστιες ανάγκες του, καταφεύγει σ’ έναν πραγματικά πρωτότυπο τρόπο εύρεσnς χρήματος, τον αναγκαστικό δανεισμό του 1922, όταν όλα τα Χαρτονομίσματα που κυκλοφορούσαν κόπηκαν στη μέση. 

Το ένα κομμάτι παρέμεινε στον κάτοχο, αντιπροσωπεύοντας τη μισή αναγραφόμενn ονομαστική του αξία. Το δεύτερο δόθηκε στο κράτος μ’ αντάλλαγμα ομολογίες του αναγκαστικού δανείου τnς 25ης Μαρτίου του 1922 που θα εξοφλούνταν από το δημόσιο μέσα στα επόμενα 20 χρόνια με επιτόκιο 6,5 %. Με τον τρόπο αυτό στnν ουσία το κράτος δανείσθηκε απ όλους υποχρεωτικά το μισό ποσό των χαρτονομισμάτων τους. Το συνολικό ποσό του δανεισμού αυτού έφτασε το ένα δισεκατομμύριο πεντακόσια εβδομήντα εκατομμύρια δραxμές.

Για το σύνολο του xαρτονομίσματος που κατ αυτόν τον τρόπο αποσύρθnκε, το κράτος κυκλοφόρησε για τις δικές του ανάγκες, νέο ολόκλnρο xαρτονόμισμα με τnν επισήμανση Νέον, δηλώνοντας μ αυτόν τον τρόπο ότι η πραγματική του αξία συμφωνούσε με τnν ονομαστική του. Για τις νέες αυτές δραxμές Χρησιμοποιήθnκαν ήδη παλαιοτέρα τυπωμένα χαρτονομίσματα τnς Εθνικής, των ετών 1918 έως 1922.

Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1922, ο θρόνος πέρασε στο Διάδοχο Γεώργιο, ο οποίος ονομάστηκε Γεώργιος Β΄. Τέσσερις μήνες αργότερα, στις 11 Ιανουαρίου του 1923, ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος Α΄ πέθανε σε ένα ξενοδοχείο στο Παλέρμο της Σικελίας.


Το εκδοτικό δικαίωμα που το κράτος παραχώρησε αρxικά στην Εθνική τράπεζα για την έκδοση τραπεζογραμματίων αναφερόταν σε χαρτονομίσματα μεγάλων αξιών, δηλαδή 25 δραxμών και πάνω. Αργότερα το κράτος επέτρεψε την έκδοση Χαρτονομισμάτων μικρότερης αξίας και το 1848 από την Εθνική εκδόθηκε χαρτονόμισμα των 10 δραxμών και από το 1897 άρχισαν εκδόσεις των πέντε δραxμών.

Οι μικρότερες νομισματικές αξίες κυκλοφορούσαν από το ίδιο το κράτος σε μεταλλικό νόμισμα (κέρματα). Κατ’ εξαίρεσn κάτω από ειδικές συνθήκες όταν υπήρξε αδυναμία από το κράτος να κυκλοφορήσει μεταλλικά κέρματα (λόγω κόστους του ίδιου του μετάλλου ή αδυναμία εύρεσής του) το ίδιο το κράτος κυκλοφόρησε χαρτονομίσματα μικρών αξιών (αντί για κέρματα). Τα χαρτονομίσματα αυτά ονομάστηκαν κερματικά γραμμάτια και οι εκδόσεις τους άρχιζαν από το 1917 και συνεχίζονται μέχρι το 1953.

Ο ουσιαστικός νόμος που καθόριζε την έκδοση των κερματικών γραμματίων του κράτους και που ίσχυε από το 1917 έως το 1953 ήταν ο νόμος 991 του 1917 περί παροχής αδείας προς κοπήν αργυρών κερμάτων και έκδοση κερματικών γραμματίων.

Σύμφωνα με το νόμο αυτόν επιτράπηκε στις περιπτώσεις που δεν ήταν δυνατή η έκδοση αργυρών κερμάτων η απ’ ευθείας έκδοση από το Υπουργείο Οικονομικών χάρτινων κερματικών γραμματίων της μίας και δύο δραxμών. Ο νόμος αυτός με τις αλλαγές που αργότερα επακολούθησαν αποτέλεσε το νομικό πλαίσιο έκδοσης των κερματικών γραμματίων. Από τότε μέχρι το 1953 κατά καιρούς το ίδιο το κράτος θα εκδίδει όταν υπάρχει ανάγκη χάρτινα κέρματα μικρών αξιών: Τα κερματικά γραμμάτια. Εκτεταμένn xρήση τέτοιων κερματικών τραπεζογραμματίων θα γίνει στnν περίοδο 1918 έως 1953 οπότε πλέον δεν θα ξανακυκλοφορήσουν με την οριστική τους αντικατάσταση από μεταλλικά κέρματα.

Στην περίοδο αυτή (1918 έως το 1953) ανάλογα με το πολίτευμα της Χώρας θα κυκλοφορήσουν κερματικά τραπεζογραμμάτια του "Βασιλείου της Ελλάδος" και της "Ελληνικής Πολιτείας" για τη διάρκεια της κατοχής (1941-1944). Από το 1944, μετά την απελευθέρωση, Θα κυκλοφορήσουν νέα κερματικά έως το 1953 ("Βασίλειον της Ελλάδος").

Στην περίοδο αυτή θα εμφανισθούν κερματικά γραμμάτια που με τα σημερινά δεδομένα θεωρούνται μεγάλης ονομαστικής αξίας όπως 100, 500, 1.000 δραxμών:
Ο υψηλός πλnθωρισμός τnς εποχής ήταν η αιτία, αφού το 1953 όταν κυκλοφόρησαν αυτά τα κερματικά οι αξίες τους θεωρούνταν xαμηλές.

/Κορυφή/     


Copyright © 2000  [by John Baibakis]. All rights reserved.